Deze week geen normale Megaman, maar eentje die volledig in het teken staat van David Robert Jones, ofwel David Bowie, geboren op 8 januari 1947 in Brixton, Zuid-Londen, overleden op zondag 10 januari 2016 in Manhattan, New York City. Verwacht echter geen necrologie, of ander overzicht van zijn werk. Wat wij doen, is zijn muziek voor zich laten spreken. Daar kunnen en willen we niet om heen!
SINGLES
‘Lazarus’, hoogste eerste weeks op #32, is één van
de zeven nummers op het album Blackstar.
Met uitzondering van ‘I Can’t Give Everything Away’, krijgen ze alle zeven een
notering. Dat nummer haalde de Single Top 100 net niet, daarover straks meer.
‘
Lazarus’ is een
nummer uit de gelijknamige musical die op 7 december in New York in première
ging en tot 20 januari te zien zal zijn. Bowie schreef de musical met de Ierse
toneelschrijver Enda Walsh, als een vervolg op de film ‘The Man Who Fell to
Earth’ uit 1976, waarin Bowie ook zelf meespeelde. De hoofdrol in de musical
‘Lazarus’ wordt gespeeld door Michael C. Hall, onder andere bekend van de serie
‘Dexter’. Hall heeft de taak achttien nummers te zingen, nieuwe en oude
nummers. Ivo Van Hove, de Belgische avant-garde regisseur, was één van de weinigen die wist dat Bowie al zo’n
achttien maanden aan leverkanker leed.
‘Lazarus’ is na ‘Blackstar’ (binnen op #44), de tweede single van het album Blackstar. De videoclip van ‘Lazarus’ verscheen op 7 januari 2016, drie dagen voor zijn dood. Daarin is te zien dat Bowie alvast afscheid neemt. ‘Blackstar’ is de 40e notering voor Bowie in ons land.
‘Tis A Pity She Was A Whore’ (op #68) en ‘Sue (Or In A Season Of Crime)’ (op #83) zijn nummers die Bowie in november 2014 uitbracht op een cd-single. De titel van ‘Tis A Pity She Was A Whore’ is ontleend aan een stuk uit de 17e eeuw van de Britse toneelschrijver John Ford.
‘Sue (Or In A Season
Of Crime)’ belandde op het verzamelalbum Nothing
Has Changed. The Very Best Of Bowie uit 2014, dat deze week met een zevende
plek een nieuw hoogtepunt haalt. Hoogste plaats tot nu toe was een twaalfde, op
22 november 2014, de week van binnenkomst.
De versie van ‘Sue
(Or In A Season Of Crime)’ op het album Blackstar
is niet meer dezelfde als de bigbandversie uit 2014. Bowie was destijds getipt
door Maria Schneider, van het gelijknamige jazzorkest, om een optreden bij te
wonen van tenorsaxofonist Donny McCaslin, één van haar favorieten. Bowie volgde
haar tip op en ging begin 2014 in New York kijken naar een optreden van McCaslin
en zijn jazzkwartet. Tien dagen daarna kreeg McCaslin een mailtje met het
verzoek om samen met zijn drummer Mark Guiliana langs te komen in de studio.
Daar kreeg ‘Sue (Or In A Season Of Crime)’ de bigbandversie, samen met het
orkest van Schneider en trombonist Ryan Keberle.
Begin 2015 belde
Bowie tenorsaxofonist Donny McCaslin weer op en vroeg hem, om samen met zijn jazzkwartet
naar de studio Magic Shop in New York te komen om te werken aan
Blackstar. Daarbij zorgde gitarist Ben Monder voor een
heftiger omranding dan de oorspronkelijke versie van ‘Sue (Or In A Season Of
Crime)’.
Blijven over ‘Girl
Loves Me’ (op #87) en ‘Dollar Days’ (op #90). In ‘Girl Loves Me’
maakt Bowie gebruik van Polari, een slang dat populair was onder homo’s in
Londen in het midden van de jaren ’20. ‘Dollar Days’ is het enige nummer dat
Bowie in de studio schreef. Hij pakte zijn gitaar en schreef het nummer ter
plekke.
Naast de zes tracks
van het album Blackstar gaan er ook
nog vier nummers op herhaling
#47 Heroes (#9 in 1977)
Zijn artistieke
hoogtepunt beleefde David Bowie eind jaren ’70 met de albums
Low,
Heroes
en
Lodger, allen opgenomen met
Brian
Eno. Eind jaren ’70 ontvluchtten de twee de roem en drugs en vestigden zich in
het door de Koude Oorlog verscheurde Berlijn.
De titel van ‘Heroes’
verwijst naar het nummer ‘Hero’ uit 1975 van de Duitse band Neu!, één van de
favoriete bandjes van Bowie en Eno. De inspiratie
voor het nummer kreeg Bowie toen hij uit het raam van de Hansa Studio’s keek en
twee kussende mensen zag die voor de Muur stonden, Achteraf bleken dat producer
Tony Visconti en achtergrondzangeres Antonia Maaß te zijn. Na ‘Rebel Rebel’, is
‘Heroes’ het meest gecoverde nummer van Bowie. Van zijn oude nummers is ‘Heroes’
wereldwijd het meest gestreamd de afgelopen week.
#62 Space Oddity (#8 in 1969 + #4 in 1975)
Bowie was
gefascineerd door het buitenaardse en bedacht het personage Major Tom. Het
nummer werd vijf dagen voor de maanlanding van de Apollo XIII uitgebracht. Maar
de release was ook een maand na de premiére van de film ‘2001: A Space Odyssey’
van Stanley Kubrick. ‘Space Oddity’ betekende de wereldwijde doorbraak voor
David Bowie.
Daarvoor had Bowie
in verschillende bandjes gespeeld waarbij hij zijn eigen naam, Davy/Davie Jones
gebruikte. Succes bleef echter uit en het feit dat zijn naam werd verwisseld
met Davy Jones van the Monkees, deed hem in 1967 besluiten voor een andere naam
te kiezen: Bowie. Hij vernoemde zich naar de Amerikaan
Jim Bowie, die het jachtmes populair heeft gemaakt. Vervolgens scoorde hij het eerste succes met ‘The
Laughing Gnome’, dat zowel in de Britse als Ierse hitparade een top 10-positie haalden.
#66 Under Pressure, met Queen (3x #1 in 1981)
Eigenlijk waren ze in
de Mountain Studios in Montreux, Zwiterland, bezig met een heel ander nummer, ‘Cool
Cat’, waarvoor Bowie de achtergrondzang deed. Maar Queen werkte destijds ook aan
een ander nummer ‘Feel Like’, maar was niet tevreden over het resultaat.
Aangezien Bowie daar toch was, zou hij misschien ook nog kunnen meewerken aan dat andere nummer. Dat gebeurde tijdens een sessie met de band, waaruit het nummer ‘Under Pressure’ kwam. ‘Under Pressure’ van Queen & David Bowie steeg in 1981 in de tweede week van de 32e naar de eerste plaats en was Bowie zijn eerste #1-hit in ons land.
#67 Let’s Dance (#1 in 1983)
Wereldwijd is ‘Let’s
Dance’ het bestverkochte Bowie-nummer, het stond in negen landen bovenaan. In
ons land stond het nummer twee weken bovenaan en haalde de veertiende plaats
van het jaaroverzicht. Bowie nam ‘Let’s Dance’ op met producer Nile Rodgers, gitarist
Stevie Ray Vaughan speelt aan het einde de solo.
Tenslotte krijgt een
nummer dat 43 jaar later alsnog een notering krijgt. Op #95 komt ‘Life On
Mars’ binnen, track van het album Hunky
Dory uit 1971. Op ‘Life On Mars’, dat in 1973 op single verscheen, speelt Rick
Wakeman, die destijds keyboards speelde in de groep Yes, piano. Op de b-kant
van de single stond het nummer ‘The Man Who Sold The World’, dat in de versie
van Lulu een hit werd (#10 in 1974).
My Way
‘Life On Mars’ is een
parodie op ‘My Way’ van Frank Sinatra. Bowie schreef het nummer uit frustratie
dat niet hij de rechten kreeg, maar Paul Anka. In 1968 was Bowie, toen nog in
dienst van een muziekuitgeverij in Denmark Street in Londen, gevraagd een
andere Engelse tekst te schrijven voor het nummer ‘For Me’. ‘For Me’ is de titel
van het oorspronkelijk Engelstalige lied, dat via het Franse ‘Comme d’Habitude’ door de Franse zanger Claude
Francois bekendheid kreeg.
Bowie kwam met het
nummer ‘Even a Fool Learns to Love’, maar hoorde dat Paul Anka de rechten van het
Franse nummer voor slechts 1 Dollar had gekocht! Anka schreef de tekst van ‘My
Way’ voor Frank Sinatra, dat een klassieker werd. Bowie was not amused. Hij zou
zijn versie nu nooit kunnen gebruiken. Daarop schreef Bowie zijn eigen ‘My Way’ en dat werd ‘Life On
Mars’. ‘Met dank aan Frankie’ zette hij op het hoesblad van
Hunky Dory.
‘Life On Mars’ is
het zevende nummer dat voor het eerst een notering krijgt, waarmee het totaal
aantal Bowie-hits op 46 stuks uitkomt.
Het overlijden van een
artiest zorgt er meestal voor dat zijn of haar nummers weer even in de
belangstelling staan. Als we ons beperken tot de Single Top 100 en een
vergelijking maken qua hits in de eerste hitparade na het overlijden, met
andere artiesten die zijn overleden, komen we tot het volgende overzicht.
Tussen haakjes staan de sterfdatum, de datum van de eerste hitparade waarin de
invloed van het overlijden zichtbaar was en het aantal echte verkoopdagen:
33x: Michael Jackson (25 juni 2009 – 4 juli, 7 dagen)
12x: Whitney
Houston (11 februari 2012 – 18 februari, 5 dagen)
11x: David
Bowie (10 januari 2016 – 16 januari, 4
dagen)
8x : Ramses Shaffy (1 december 2009 – 5
december, 3 dagen)
7x : Amy Winehouse (23 juli 2011 – 30 juli, 5
dagen)
2x: Lou Reed (27 oktober 2013 – 2 november, 5
dagen)
In de tweede week na zijn overlijden was het aantal hits van
Michael Jackson opgelopen tot 39 stuks, waarvan vier bij de bovenste tien.
N.B. de sterfdatum hoeft niet persé de datum te zijn dat deze bekend werd gemaakt. Meestal is dat een dag later. Bowie overleed op 10 januari, maar het nieuws kwam in de ochtend van de 11e januari naar buiten. Daardoor is het aantal dagen dat meetelt voor de hitlijsten vier stuks.
Naast de 11 noteringen in de Single Top 100, staan er in de
Bubbling-Under, de wachtkamer van de Single Top 100 nog de volgende zes nummers
van David Bowie:
#111 I Can’t Give
Everything Away (track van Blackstar)
#127 Rebel Rebel (#8
in 1974)
#154 Ziggy Stardust
(1972)
#157 Starman (1972)
#159 China Girl (#5
in 1983)
#162 Changes (1971,
van het album Hunky Dory)
‘Ziggy Stardust’ en ‘Starman’ zijn nummers van het album The
Rise And Fall Of Ziggy Stardust And The Spiders From Mars.
Als we de Bubbling-Under samenvoegen bij de Single Top 100, krijgen
17 nummers van David Bowie een notering in de dan ontstane Top 200. Ter
vergelijking: in Frankrijk zijn dat er 27 en in het Verenigd Koninkrijk zelfs 30.
Frankrijk is het enige land waar Bowie ook op de eerste plaats staat bij de
singles en dat is met ‘Space Oddity’, het nummer van zijn wereldwijde doorbraak
in 1969, het jaar van de maanlanding.
ALBUMS
David Bowie wist de data wel uit te kiezen. Op 8 januari, zijn 69e verjaardag, bracht hij het album Blackstar uit. Precies drie jaar daarvoor, dus op zijn 66e verjaardag in 2013, verscheen van hem, na een stilte van 10 jaar, de single ‘Where Are We Now’ en werd het album The Next Day aangekondigd. Met slechts drie verkoopdagen kwam het nummer binnen op de negende plaats. Het album volgde in maart en kwam op #1 binnen.
Wie in 2013 had gezegd dat Bowie drie jaar later weer met een nieuw album zou komen, was waarschijnlijk hard uitgelachen. Maar eind 2015 kwamen geruchten naar buiten dat er van hem nieuw werk zat aan te komen. Op 25 oktober werd bevestigd dat op 20 november de single ‘Blackstar’ zou verschijnen en op 8 januari 2016, op zijn 69e verjaardag, het gelijknamige album.
Sinds 23 maart 2014
gaat de voorstelling ‘David Bowie is’, samengesteld door het Victoria &
Albert Museum in Londen, de wereld over. De tentoonstelling, samengesteld uit
meer dan 300 objecten uit het persoonlijke archief van David Bowie zelf, streek
op 11 december neer in het
Groninger Museum. Vier dagen daarvoor, op 7 december
2014, startte in New York het theaterstuk ‘Lazarus’, waarbij Bowie voor het
laatst in het openbaar trad.
Boven op de
tentoonstelling en het theaterstuk kwam vrijdag 8 januari 2016 de release van
het album Blackstar, dat zeer goede
recensies ontving. Een eerste plaats zat er dus zeker in. Dat bleek ook op
maandag toen de eerste verkoopcijfers van het weekend naar buiten kwamen. In
meer dan 10 landen prijkte het op de eerste plaats, die echter bereikt werd
voordat het nieuws rond zijn dood naar buiten kwam. In Nederland was het
overwicht op de #2, 25 van Adele, bijna 50%.
Vanaf maandag was
alles wat met Bowie te maken heeft, muziek, kunst, de tentoonstelling in
Groningen, hot. Woensdag, het tweede meetpunt in de week, liep Blackstar verder uit en verkocht al drie
keer zoveel als 25 van Adele.
Vrijdag 15 januari
2015, is de weeklijst samengesteld en daarin zien we dat Blackstar een overwicht heeft van ruim 71% op 25 van Adele. Wij schatten dat er van Blackstar meer dan 13.000
exemplaren zijn verkocht en gestreamd. Na Let’s
Dance (3x in 1983), Tonight (1x
in 1984) en The Next Day (#1 in 2013)
is Blackstar zijn vierde #1-album in
Nederland. In de Britse albumlijst is het zijn tiende, waarover straks meer.
oud, maar lang niet de oudste
Met zijn 69 jaar behoort
David Bowie tot de zes oudste artiesten met een #1-album in ons land. De oudste
artiest heeft deze status al sinds februari 2012: Leonard Cohen met zijn album Old Ideas, toen 77,37 jaar oud. In 2014
scherpte Cohen zijn record nog wat aan, toen zijn album Popular Problems eveneens de eerste plaats bereikte. Cohen was toen
80,02 jaar. De top 6 van krasse knarren ziet er als volgt uit:
-
80,02
jaar: Leonard Cohen
-
71,9 jaar: Roger Waters
-
71,31
jaar: Bob Dylan
-
70,93
jaar: Boudewijn de Groot
-
69,34
jaar: Eric Clapton
-
69,02
jaar: David Bowie
Maar dat is nog niet
alles, want Bowie staat met nog vier andere albums genoteerd.
Nothing Has Changed, The Very Best Of Bowie,
stijgt in de achttiende week van 86 naar #7. Het album kwam in 2014 niet hoger
dan de twaalfde plaats. Verder gaat
The
Next Day (#1 in 2013) op herhaling op #22 en krijgen twee verzamelalbums
voor het eerst een notering:
#81 The Best Of David Bowie 1969/1974 (uit
1977)
#98 The Best Of David Bowie 1980/1987 (uit
2007)
In de
Bubbling-Under, de wachtkamer van de Album Top 100, staat slechts één David
Bowie album: #146 Five Years 1969 – 1973
(#68 in 2015)
En al die studioalbums
dan, als Heroes, Low enz., krijgen die geen notering? Niet in de reguliere albumlijst,
want daar zijn ze te goedkoop voor geprijsd. Voor deze albums is er de Midprice Top 50, waarin niet minder dan 12 van
zijn albums een notering krijgen. Tussen haakjes staat de eventuele notering in
de ‘normale’ albumlijst:
#2 The Rise And Fall Of Ziggy Stardust And The
Spiders From Mars (uit 1972, dat voor het eerst een notering kreeg in 1990:
#62)
#6 Hunky Dory (uit 1971)
#8 Heroes (#3 in 1977)
#10 Best Of Bowie (#19 in 2002)
#11 Low (#6 in 1977)
#14 A Reality Tour (#57 in 2010)
#17 Station To Station (#3 in 1976)
#21 Aladdin Sane (#4 in 1973)
#23 Young Americans (uit 1975)
#24 Let’s Dance (#1 in 1983)
#25 Stage (#2 in 1978)
#35 Diamond Dogs (uit 1974)
Al met al scoren 17 (en 18 inclusief de BU) albums van David Bowie. In de
Franse Album Top 200 zijn het er 24, in de Britse albumlijst staan 25 van zijn albums.
Kijken we nog even
naar de verkopen in het Verenigd Koninkrijk. De teller van Blackstar stond maandag op 43.138, dus voordat zijn dood bekend
werd. Dinsdag waren de verkopen verdubbeld tot 86.687. Woensdag stond de teller
op 110.204 en uiteindelijk zijn er in de eerste week 146.168 van verkocht. De verdeling
over de verschillende geluidsdragers is als volgt:
-
81.644
cd’s
-
12.090
elpees (vinyl, zwart: 10.510, normaal: 1.580)
-
49.721
downloads
-
2713
streams
De 12.090 vinyl elpees
is het hoogste aantal sinds The King Of
Limbs van Radiohead, waarvan in april 2011 10.023 werden verkocht.
In totaal zijn er de
afgelopen week in het Verenigd Koninkrijk 260.499 albums en 361.679 singles
verkocht van David Bowie. Zijn singlestotaal komt daarmee op 12.090.000 stuks.
Best verkochte single: ‘Let’s Dance’ (905.029), best verkochte album: Best Of Bowie’ (1.128.341).
postuum #1
Op de valreep kunnen we nog melden dat
Blackstar ook de eerste plaats heeft bereikt van de Amerikaanse albumlijst, de Billboard Album Top 200. Van het album zijn in de afgelopen week 181.000 verkocht, waarvan 174.000 fysiek en/of gedownload. Het is het eerste #1-album voor Bowie daar. Tot deze week was
The Next Day zijn hoogst genoteerde album: #2 in 2013. Behalve Blackstar staan er nog negen albums van Bowie in de lijst.
nog een album?
Volgens producer
Tony Visconti, met wie hij al sinds 1969 werkte, wilde David Bowie na Blackstar nog een album maken. Er zouden
al vijf nummers zijn opgenomen. Ondanks dat Bowie al sinds november wist dat de
kanker door zijn hele lichaam zat, had hij een week voor zijn dood nog de hoop
lang genoeg te leven om de opvolger van Blackstar
af te maken. Helaas heeft dat niet zo mogen zijn.
Tot zover deze Megaman over David Bowie. Volgende week weer een normale Megaman.
