Gouden Koningslied

Diverse artiesten: Het Koningslied (1)    *** eerste week op #1 ***

Voordat we het over de totstandkoming van ‘Het Koningslied’ gaan hebben, eerst de hitfeiten. Ondanks alle kritieken zijn er toch nog voldoende mensen geweest die het nummer de moeite waard vonden en het de afgelopen week hebben gedownload, waardoor het de nieuwe #1 is in de Single Top 100. Niet een paar duizend downloads, maar zo’n 10.000 stuks, waardoor het nummer al in één week goed is voor goud.

Vorige week kwam ‘Koningin van alle mensen’ van RTL Boulevard binnen op de eerste plaats. Deze week is ‘Het Koningslied’ aan de beurt. Een opeenvolging van nummers die beide aan een actie of gebeurtenis zijn gekoppeld, is nog niet eerder voorgekomen.

Goede doelen elftal

De opbrengst van beide liederen gaat naar een goed doel, Die van ‘Het Koningslied’ naar het Oranje Fonds, van ‘Koningin van alle mensen’ naar het Prinses Beatrix Spierfonds. Het lied van RTL Boulevard United was de 10^e #1-hit voor een goed doel, ‘Het Koningslied’ dus de elfde Nederlandse productie.

stuivertje wisselen

Behalve deze overeenkomsten tussen beide liederen, is er nog een overeenkomst. Althans als we kijken naar de artiesten die meedoen op beide nummers. Want Frans Bauer, René en Danny Froger, Willeke Alberti en Edwin Evers werken aan beide nummers mee. Dat betekent dus eigenlijk dat deze artiesten zichzelf van de eerste plaats gooien. Nog niet zolang geleden overkwam dat Sandra van Nieuwland zelfs twee keer! Op 1 december (‘Beggin’’ verving ‘Keep your head up’) en op 8 december (‘New age’ verving ‘Beggin’’).

Chronologie van ‘Het Koningslied’

Op 25 februari, bijna een maand nadat Koningin Beatrix haar aftreden had aangekondigd, maakt Hans Wijers, voorzitter van het Nationaal Comité Inhuldiging, bekend dat er op 30 april een Kroningslied wordt gezongen voor het nieuwe Koningspaar. De opdracht die het Comité van het Koninklijk paar krijgt, luidt: “Wij willen iets wat de verbondenheid in het Nederlandse volk illustreert. Dingen samen doen, verbinding dat is essentieel.” Wat precies, mag het Comité zelf bepalen.

Vervolgens wordt in de media druk gespeculeerd wie het Koningslied (geen Kroningslied meer dus) zou moeten zingen. Diverse namen passeren de revue, waaronder Marco Borsato, Guus Meeuwis en Frans Bauer. Wijers geeft aan dat een combinatie van zangers, Ali B met Marco Borsato ook tot de mogelijkheden behoort.

hoofdcomponist

John Ewbank, de huiscomponist van Marco Borsato, stuurt, als hij hoort van de plannen voor een Koningslied, een sms-je naar Richard Kraijcek met de tekst: “Ik heb volgens mij iets dat (deels) geschikt zou zijn.” Kraijcek, die deel uitmaakt van het Nationaal Comité Inhuldiging, dat de feestelijkheden rond de inhuldiging voorbereidt, brengt hem vervolgens in contact met Ron Stoeltie van De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) die het project coördineert. Als Ewbank  niets meer verneemt, denkt hij dat de NPO met andere dingen bezig is. Op 9 maart staat Stoeltie ineens voor zijn deur en meldt hem dat hij de klus mag klaren.

Drie dagen later, op 12 maart, maakt Ben Woldring van het Nationaal Comité Inhuldiging in De Wereld Draait Door officieel bekend dat Ewbank het lied gaat schrijven. Woldring: ‘Het is de wil van de NPO, die een plan bij het Comité had ingediend. Diverse componisten gaan aan het lied werken, en Ewbank wordt de hoofdcomponist.” Ewbank is die avond ook aanwezig en speelt op de piano een stuk van een nummer dat hij al jaren heeft liggen. “Een nummer wat te groots is voor een popliedje, het dient een groter ding, iets koninklijks”, zegt hij.

Onderweg naar de piano roept Matthijs van Nieuwkerk: “Een lied dat we allemaal mee gaan zingen”. Waarop Ewbank opmerkt: “Hopelijk … of ik eindig aan een boom als de bard uit Asterix & Obelisk, dan kan natuurlijk ook.” Heeft hij een vooruitziende blik?

plagiaat?

De dag daarop namelijk, 13 maart, zit Ewbank weer aan tafel in De Wereld Draait Door, nu om zich te verdedigen voor zijn compositie, die volgens velen gestolen zou zijn van het nummer ’10.000 reasons’ van de Amerikaanse gospelzanger Matt Redman uit 2011. Ewbank, die nog nooit van hem heeft gehoord, reageert met: “De eerste twee strofen van zijn lied zijn identiek aan mijn compositie.” Vervolgens laat hij op zijn laptop zien dat zijn compositie al uit 2005 stamt, zes jaar voor het nummer van Redman. De naam van het stuk: ‘Bea’.

melodie blijft

Van Nieuwkerk laat daarop meerdere nummers horen die overeenkomsten vertoonden, waaronder ‘Nije ljubav stvar’ van Željko Joksimović (#88 in 2012), derde op het Eurovisie Songfestival dat jaar én ‘Paradise’ van Coldplay (#2 in 2011). Ewbank: “Al die halleluja-achtige thema’s, groot en episch, hebben allen een pentatonisch gevoel: opeenvolging van noten, komt heel vaak voor”. Die uitleg is voldoende voor het Comité, dat de melodie handhaaft. De beschuldiging van plagiaat zit Ewbank niet dwars.

Op de vraag van Van Nieuwkerk of Ewbank al een bepaalde tekst in gedachten heeft, zegt hij: “Flarden”. Waarop hij met de volgende zinnen komt:

“Ik zal waken als je slaapt

Ik behoed je voor de storm”

Op 28 maart wordt bekend dat Daphne Dekkers (vrouw van Richard Kraijcek) en Guus Meeuwis mee zullen schrijven aan het Koningslied. Een paar dagen later, op 2 april, zijn ook  Thomas Acda en Paul de Munnik aan het schrijverspanel toegevoegd, evenals Jack Poels, zanger van Rowwen Hèze.

Oranjemaand

Op 2 april roept Radio 2 de maand april uit tot Oranjemaand, drie keer per dag is er een Oranjejournaal dat gepresenteerd wordt door Wendy Beenhakker en Frits Spits. Op 9 april haken Thomas Acda en Paul de Munnik af. Acda: “het nummer heeft al een zodanige vorm, dat ik er niets meer aan kan toevoegen.” Het duo wordt vervangen door Alain Clark. 10 april sluit de termijn van het inzenden van een zin voor het lied onder het motto: ‘mijn droom voor ons land, inspiratie voor onze koning’. Meer dan 3300 teksten zijn er dan aangeleverd voor het lied, waarvan het refrein vast staat.

Na 10 april zetten de tekstschrijvers de puntjes op de i. De rap in het nummer, dat het Comité er perse in wil hebben, wordt geschreven door Kraantje Pappie, Gers Pardoel en Lange Frans. Vanaf 11 april ’s ochtends tot en met vrijdag 12 april, is het een komen en gaan van artiesten in de Wisseloord Studios in Hilversum, waar het lied wordt opgenomen. Marco Borsato, die zelf ook te horen is, treedt op als co-producer.

Na Acda en de Munnik, trekt ook Rob de Nijs trok zich terug na het zien van de tekst.

Op vrijdag 19 april om half 9 ’s ochtends is ‘Het Koningslied’ voor het eerst te horen op Radio 2. Nog dezelfde dag wordt het afgebrand op de sociale media. Ewbank mag weer opdraven in De Wereld Draait Door en zegt niet onder de indruk te zijn, hij vindt het zelfs wel grappig. Dat verandert als hij voor alles en nog wat wordt uitgemaakt en zijn Facebook vol loopt met persoonlijke bedreigingen. Op zaterdagavond besluit hij het lied terug te trekken.

Het Nationaal Comité Inhuldiging overlegt die zondag koortsachtig met Radio 2 over de ontstane situatie. Op maandagmiddag meldt het Comité dat ‘Het Koningslied’ blijft en gezongen zal worden op 30 april. Joop van den Ende trekt in De Wereld Draait Door, namens het Comité het boetekleed aan: “het was een onmogelijke opdracht voor John Ewbank”, die aan Radio 1 vertelt dat er in zeer beperkte mate gebruik is gemaakt van de 3300 inzendingen.

elk nadeel heeft z’n voordeel

Het Nationaal Comité Inhuldiging had het nog zo goed bedoeld: ‘Het Koningslied’ moest een lied zijn van alle Nederlanders, eentje dat zou zorgen voor verbroedering in plaats van tweespalt. Het feestvarken, Prins Willem Alexander, zegt op 23 april het jammer te vinden dat het Koningslied tot een controverse heeft geleid. Toch verheugen Máxima en Willem-Alexander zich erop om 30 april te worden toegezongen. Máxima hoopt ook dat iedereen meedoet. Tot slot laat de Prins weten dat de ophef ook positieve kanten heeft. Dankzij de aangedragen alternatieve composities heeft hij nu zes of zeven koningsliederen en dat kan geen andere koning hem nazeggen!

Ondanks of dankzij de kritieken sprint ‘Het Koningslied’ in één dag naar de eerste plaats van iTunes. Zelfs premier Rutte refereert daaraan, dan moet het toch wel goed zijn? Daar blijft het een week, met als gevolg een eerste plaats in de Single Top 100. Er zijn dan zo’n 10.000 van verkocht.

Uiteindelijk hebben de volgende artiesten meegewerkt:

Alain Clark, Anita Meijer, Ali B, Aliyah Kolf, Bollebof, Ben Kramer, Babette van Veen, Chantal Janzen, Chris Hordijk, Do, Dré Hazes, Danny Froger, Edsilia Rombley, Esmée Denters, Edwin Evers, Frans Duijts, Frédérique Spigt, Fouradi, Glennis Grace, Guus Meeuwis, Gerard Joling, Gers Pardoel, Henk Poort, Iris Kroes, Jaap Reesema, Jack van Gelder, Jamai, Jennifer Ewbank, Jeroen van Koningsbrugge, Jim Bakkum, Johnny de Mol, Kraantje Pappie, Laura Jansen, Lange Frans, Lee Towers, Lisa Lois, Marco Borsato, Nielson, Niels Geusebroek, Paul de Leeuw, Pearl Jozefszoon, Jack Poels, Ruth Jacott, Ruben Hein, René Froger, Roxeanne Hazes, Syb van der Ploeg, Sharon Doorson, Trijntje Oosterhuis, Willeke Alberti en Wouter Hamel.

record aantal

Als je goed hebt geteld, kom je uit op 51 vocalisten. Daarnaast zorgde het Metropole Orkest voor de begeleiding en speelden Carel Kraayenhof (op bandoneon) en Lavinia Meijer (op harp) mee. De 51 vocalisten zijn een record. De top 5 van meeste artiesten op een #1-hit ziet er nu als volgt uit:

#1 ‘Het Koningslied’ – diverse artiesten (51/2013)

#2 ‘Do They Know It’s Christmas’ – Band aid (42/1984)

#3  ‘Als je iets kan doen’ – Artiesten voor Azië – giro 555 (40/2005)

#4  ‘We are the world’ – USA for Africa (36/1985)

#5  ‘Koningin van alle mensen’ – RTL Boulevard (18/2013)

inschattingsfout

Vandaag, 29 april, zegt Hans Wijers van het Nationaal Comité Inhuldiging op Radio 1, dat het Comité een inschattingsfout heeft gemaakt. “De tekst appelleert niet aan de smaak van veel Nederlanders. Verbroederen en samenbinden, was de taak die het comité zich had gesteld met het Koningslied. Daar zijn we niet in geslaagd. We hebben hooguit 30 tot 40 procent van de Nederlanders bereikt”.

meezingfeest

Naast ‘Het Koningslied’ heeft Radio 2 in samenwerking met Ahoy in Rotterdam een groot meezingfestijn georganiseerd, waar 33 artiesten zullen optreden. Op 30 april om half 8 ’s avonds, zullen die artiesten samen met het publiek onder leiding van Paul de Leeuw, het koningspaar toezingen, die dan op een rondvaartboot zitten op het IJ. Het gehele project kost de NPO € 150.000,--.

andere initiatieven

Nog maar koud had Ewbank zich teruggetrokken uit het project, of diverse artiesten, al dan niet bekend, kwamen met hun Koningslied. Een aantal daarvan hebben deze week de Single Top 100 gehaald (zie onder K(r)oningsliederen), de rest zal aanstaande dinsdag z’n weg wel vinden in het land. Sommige zijn te koop andere weer gratis. De opvolgende opsomming is verre van volledig en volstrekt willekeurig:

- Paul van Vliet en Klaas van Dijk: Oranje de kleur van mijn hart (Van Vliet vond de kritiek terecht: 'gestolen melodie en een onbegrijpelijke tekst'. Hij had zijn lied al een maand liggen en dook nog zaterdagavond de studio in)

- I chaos: Een kroon voor de leeuw (ook metalliefhebbers houden van oranje)

- Hennie Huisman: Met z’n allen (schreef nieuw couplet op dit nummer)

- Wolter Kroes: Nederland kleurt Oranje (kwam met het nummer als reactie op Ewbank)

- Brigitte Kaandorp: Lieve Koningin

- Oscar Harris, Denise Jannah, Dana Fung Loi: Surinaams Koningslied, gezongen in het Sranan Tongo, het Surinaams (initiatief van fluitist Ronald Snijders op de melodie van ’16 april’ van Max Woiski Sr.)

En natuurlijk Dries Roelvink, die zijn ‘Koningslied’ al klaar had liggen nog voordat Koningin Beatrix haar aftreden bekend maakte!